Have a Question?

Sa dami ng mga nagtatanong sa akin na mga OFWs tungkol sa hatian ng pamamalakad ng family business, pasweldo, at kita, minsan naiisip ko—“Lord, more than 20 years na akong nagbibigay ng trainings, ito pa rin ang matinding issue nila!”

Pero gets ko rin. Mahirap talaga kapag pinagsama ang pamilya at pera. Kaya heto, ikukuwento ko sa inyo kung paano namin hinandle ito sa pamilya namin—at paano rin ito pwedeng i-apply sa inyo.

Hindi porke’t nagbigay ka ng puhunan, ikaw na ang masusunod

Isa sa mga madalas kong marinig: “Eh ako ang nagbigay ng kapital, dapat ako ang may ‘say’ kung saan pupunta ang kita.”

Mali po. Hindi porke’t ikaw ang nangapital, sa’yo na ang buong desisyon.

Sa Islam nga—bagama’t hindi ako Muslim—ang turo ay: “Kung sino ang mas nagtatrabaho, siya ang mas karapat-dapat sa kita.”

Tanong ko ngayon: ‘Yung mga kamag-anak niyo bang nagtatrabaho sa negosyo, sinuswelduhan niyo ba ng tama? O bahala na, kung may kita, meron. Kung wala, pasensya?

Kung sa inyo gawin ‘yan ng boss niyo dito sa abroad, di ba magagalit kayo? Pero bakit ginagawa niyo sa mga kadugo niyo?

Kapag pumasok ang isang kamag-anak sa negosyo, dapat malinaw agad:

• may responsibilities siya,
• may performance indicators,
• at may sweldo—kita man o malugi ang kumpanya.

Hindi ‘to charity. Kung hindi siya mag-perform, kailangan mong tanggalin. Walang personalan. Ganun talaga.

Paano hahatiin ang kita?

At kung kumita ang kumpanya—for example, Php 1,000,000 sa isang taon—ganito ang formula ng hatian:

• 40% (Php 400,000) ibabalik sa kumpanya. Capitalization for growth.
• 30% (Php 300,000) para sa mga investors.
• 30% (Php 300,000) para sa mga empleyado, ayon sa oras ng kanilang trabaho.

Hindi porke’t ikaw ang may pinakamalaking pera, ikaw na ang masusunod.

Yung 40% ay plough back sa kumpaniya para mapalago pa ito. Sa mga nagbigay ng kapital, halimbawa, kung ikaw ay nag-invest ng 50% sa shares, Php 150,000 ang share mo sa kita (300,000 x 30%). Kung 20%, Php 60,000 sa’yo. 

Yung sa mga empleyado, hinahati ayon sa proportion ng oras nilang trinabaho sa buong taon. For example 1,760 ang trinabaho niya sa buong taon at ang total manpower hours ng negosyo for the year ay 15,000, 11.73% ang kukunin bahagi niya sa 300,000. That’s Php35,200 na karagdagang kita niya for the year. 

Take note ha? Net income ang pinag-uusapan natin dito. Ibig sabihin malinis na sa mga gastusin tulad ng pasuweldo, rent, raw materials, depreciation, interest payments, rent etc.

Paano ang pamamalakad?

Dapat may family constitution. Malinaw ang board sa management and employees. 

Hindi automatic na ang may pinakamalaking contribution sa shares ay siya ang masusunod. 

Hindi rin porke’t ikaw ang magulang o nakakatanda, ikaw na ang may final say. Leadership should be based on:

• kakayahan
• kaalaman
• at karanasan

Iwasan dapat ng mga OFWs na magmicromanage sa mga nasa Pilipinas. Build trust through:

• performance standards
• malinaw na expectations
• at TRAINING!. 

Kung hindi pa ready ang kamag-anak sa trabaho, turuan muna. Kung di nila kaya pa, mag-hire tayo ng marunong. Sa ganitong paraan, hindi tayo bara-bara at naghuhula. 

Yung binibigyan mo ng trabahong kamag-anak mo huwag mo iexpect na marunong mag-manage ng tao, magaling sa bookeeping at compliance sa gobyerno, alam ang quality control at customer service to name a few. Mag-invest tayo sa training nila. Di ba nga ang pagyaman, napag-aaralan? 

Kailangan maayos ang sistema at professional ang pamamalakad.

Love and structure can co-exist

Kung may isang bagay akong gustong iwan sa inyo: ang negosyo hindi dapat makakasira sa pamilya. Pangibabawin ang pagmamahalan sa pamilya. 

Mag-usap kayo. Pati succession planning—paano kung mamatay ang isang shareholder? Paano papasok ang anak nila? Hanggang magkano lang ba ang puwede nilang share?

Gumawa ng sistema. At higit sa lahat, pairalin ang respeto’t pantay-pantay na pagtrato—kadugo man o empleyado.

Ako si Sir Vince, ang inyong financial guro, nagsasabing, ang pagyaman, napag-aaralan at napagtutulungan!