Have a Question?

Mga KaSosyo at KaNegosyo, alam niyo naman ako—hindi ako nananakot pagdating sa pera. Pero pag usapang retirement, kailangan talaga natin harapin nang maaga. Kaya kwentuhan muna tayo: paano nga ba step-by-step magplano para sa retirement?

Step 1: Assess Your Current Financial Situation

Bago ang lahat, kilalanin mo muna ang estado ng bulsa mo.
Gamitin natin ang mga tools na ito para klaro ang picture:

• Money in, money out
• SALN (Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth)
• Financial health check
• Personal finance diagnostics
• Estate record

Step 2: Define Your Retirement Goals

Now, i-envision natin: Ano ba talaga ang gusto mong retirement?

Gusto mo bang mabuhay hanggang 100?
Ako, sabi ko nga—kung may technology na ganito pa rin katawan ko when I reach 100, GO! Pero kung lantang gulay na, ayoko na.

Kasama sa goals mo dapat ang financial responsibilities after retirement.
Tayo pa rin ba ang aasahan ng pamilya?
O sarili na lang natin ang iintindihin?

Kadalasan, retirees ang nagiging target for financial help—anak, apo, pamangkin, kapitbahay. Kaya dapat malinaw:
Hanggang saan ka tutulong?
Ano ang legacy na gusto mong iwan?

Step 3: Determine Your Spending Needs and Income

Magkano ang target retirement fund mo?
Ia-adjust natin ang mga numbers for inflation.
Kasi ‘yung Php50,000/month ngayon, hindi na ’yan sapat after 15 years.

Example namin ni Edwin:
When we retired at 31, ang passive income namin that time ay Php50,000/month each.
Ngayon, I’m 46—so 15 years later, Php104,000/month na ang equivalent niyan at 5% annual inflation rate.

Lesson: Inflation is real. Kaya dapat kasama siya sa computation.

Step 4: Choose the Right Investments

Dito tayo magiging masinop.

Good investments for retirement

• SSS (regular, mandatory and voluntary pension booster)
• Pag-IBIG MP2
• Rental property
• Time deposits in cooperatives
• Time deposits in rural banks
• Retail Treasury Bonds and Retail Dollar Bonds

Investments to avoid

• Variable Universal Life insurance (investment-linked insurance)
• Stock market
• Equity and Balanced Fund ng Mutual Funds and Unit Investment Trust Funds
• Cryptocurrencies and Non-Fungible Tokens

Step 5: Implement, Monitor, and Communicate

Hindi sapat na may plano ka lang.
Kailangan ipatupad.
Kailangan subaybayan.

At higit sa lahat—ipaalam sa pamilya.
Hindi pwedeng ikaw lang ang may alam ng plano mo.
Kasi kung alam nila ang goal mo, mas madali silang makakatulong.
Mutual support ‘yan, hindi solo flight.

And last but not least: Create systems.
Para maiwasan ang:

• Analysis paralysis
• Temptation
• Overthinking
• Impulse decisions

Ako si Sir Vince, financial guro at your service.
Tandaan: Ang pagyaman, napag-aaralan at napagtutulungan.