Have a Question?

Mga KaSosyo at KaNegosyo, balik tayo sa basics—pero this time, may halong reality check. Kasi hindi lang ito tungkol sa pera, kundi sa disiplina, sistema, at pakikipag-usap sa pamilya. Usapang budgeting rules muna tayo, depende sa life stage mo.

Budgeting Rules by Financial Health Check Up

Alamin kung ikaw ay nasa start up, secure o sustainable sa iyong financial health. Kung hindi mo alam, you can take the Financial Health Check quick diagnostic here.

Ito ang breakdown ng budgeting based on your financial health:

Financial Start-Up (usually nasa 20s)

• Maximum 5% sa insurance
• Minimum 10% savings
• Maximum 85% expenses

Financially Secure (usually nasa 30s–40s)

• Maximum 5% insurance
• Minimum 15% savings
• Minimum 20% investments
• Maximum 60% expenses

Financially Sustainable (50 years old and above)

• Maimumx 5% insurance
• Minimum 35% investments
• Maximum 60% expenses

Simple lang ang rule ko: Hatiin mo ang kita mo—’yon ang lifestyle mo. Kung Php100K ang kita mo, pang-Php50K lang ang lifestyle mo. ‘Yung natira, ipunin, i-invest, o gamitin sa tamang purpose.

Systems para Matupad ang Planong ‘Yan

Para gumana ang plano, kailangan may system kang sinusunod:

Automated Banking:

• Mag-enroll sa bills payment
• Mag-setup ng auto-transfer from payroll to emergency fund
• Ilagay ang emergency fund ATM sa bahay, preferably katabi ni Santo Niño—para hindi mo basta-basta gagalawin.

Auto-Investment:

• Set up auto-transfer to your investment accounts (coops, mutual funds, UITFs)

MP2 and SSS Pension Booster Contributions:

• Mag-request sa employer mo na sila na ang mag-remit

Cash Over Card:

• Kung mamimili, magdala ng cash. Iwasan ang credit card para conscious ka sa gastos. Mas ramdam mo kasi ang paglabas ng pera kapag cash at may physical limit. Mahirap tantiyahin ang electronic limit!

Credit Cards and Major Purchases

Always pay your credit card in full. Kung hindi mo kayang bayaran nang buo, you are not using it correctly. Maling gamit ‘yan.

Golden Rule: Huwag mong ikaskas kung wala kang cash na pambayad mula sa bank account.

Major Purchase Rule: Apply the 9-day rule—pag-isipan muna bago bumili. Mag-antay ng pitong araw bago mo ito bilhin. Dagdagan mo na rin ng novena para sakto ang gabay sa financial at spiritual level.

Irregular Income? I-apply ang YOLO & YAGO

Halimbawa, 13th month pay—hindi naman regular ‘yan, ‘di ba?

Rule ko:

• Max 50% for spending (YOLO: You Only Live Once)
• Min 50% for saving/investing (YAGO: You Also Grow Old)

Balancehin ang luho at obligasyon. Mag-enjoy sa ngayon, pero maghanda rin para sa bukas.

Kausapin ang Pamilya tungkol sa Retirement Planning

Dito tayo minsan naiilang. Pero kailangan talaga nating kausapin ang pamilya.

Personal example: Ako lang ang nasa Pilipinas, so ako ang kumausap kina Mama at Papa.

Tinapat ko sila:

“Kung sinabi ng doktor na kailangan kayong operahan pero slim ang chance na makatayo pa kayo, anong gusto niyong gawin?”

Hindi madali, pero kailangan.

Ngayon, naka-joint account na ako sa bank nila. Kung may mangyari, at least may access ako.

Retirement Planning: Hindi Lang Para Sa’yo

Tandaan:
Retirement planning isn’t just for you.
Ginagawa mo ‘to para hindi ka maging pabigat sa pamilya.
At para kapag nagtagumpay ka, your family members will benefit. At the very least hindi ka pabigat sa kanila. Ang ideal, nandiyan tayo handang umalalay sa kanila.

Keep communication open, clear, and regular.

Ako si Sir Vince, ang inyong financial guro, ang pagyaman napag-aaralan at napagtutulungan!